IPCC: Klimaatverandering versnelt, urgente aanpak nodig
Maandag 9 augustus presenteerde het IPCC, een intergouvernementeel panel van de Verenigde Naties, haar nieuwste inzichten over de aard en omvang van de klimaatverandering. Het rapport beschrijft dat de wereld in een toenemend tempo opwarmt en verminderen van de CO2-emissies urgenter is dan ooit om onomkeerbare en dramatische gevolgen voor de mensheid te voorkomen.
Sinds het vorige IPCC-rapport uit 2014 zijn de gevolgen van deze opwarming wereldwijd steeds duidelijker zichtbaar en overtuigender te relateren aan menselijk handelen: het landijs van Groenland neemt in een steeds sneller tempo af en gletsjers in de hooggebergten krimpen, terwijl de zeespiegelstijging versnelt sinds 1970 van 1.9 mm /jr in de periode daarvoor naar 3.7 mm /jr anno 2021. Daarnaast treden er hittegolven van ongekende duur en extreme temperatuur op in Europa, Amerika en Rusland (met bijbehorende bosbranden). Ook worden overal piekneerslagrecords gebroken, zoals deze zomer in Limburg.
Zeespiegelstijging 2000-2150: mogelijk vijf meter verschil
Extreem weer is van alle tijden, met de bijbehorende hittegolven, overstromingen en droogte. De wetenschappers waarschuwen echter dat door klimaatverandering de frequentie en intensiteit van extreem weer toeneemt en dat steeds meer mensen hier vaker en ernstiger door getroffen worden. Daarnaast is duidelijk dat klimaatverandering als traag reagerend proces nog decennia tot eeuwen kan doorgaan nadat CO2-emissies beginnen af te nemen. Wat betreft de zeespiegelstijging concluderen ze dat die bij voortgaande opwarming in 2150 tussen de een en twee meter hoger kan staan dan in 2000. Vanwege het onzekere gedrag van Antarctica is niet uitgesloten dat die twee meter stijging al in 2100 bereikt wordt en in 2150 vijf meter bedraagt.
Wat betekent dit voor Deltaprogramma?
Het Deltaprogramma heeft als doel Nederland voor te bereiden op klimaatverandering en daartoe maatregelen uit te voeren om Nederland te beschermen tegen overstromingen, droogte, wateroverlast en hitte. De IPCC-rapportage uit 2014 vormt momenteel het uitgangspunt van de klimaatscenario’s van het KNMI uit 2014. Het IPCC-rapport van 9 augustus wordt dit najaar door het KNMI vertaald in een ‘klimaatsignaal’ voor Nederland en in nieuwe scenario’s voor klimaat, zeespiegelstijging en extreem weer in 2023. Deze nieuwe inzichten over klimaatverandering kunnen leiden tot voorstellen om de bestaande maatregelen in het Deltaprogramma versneld uit te voeren of nieuwe maatregelen voor te bereiden. Dat gebeurt in elk geval in 2026 in de volgende zesjaarlijkse periodieke herijking van het Deltaprogramma, of zoveel eerder als nodig is.
Vermindering uitstoot urgenter dan ooit
De belangrijkste boodschap van dit IPCC-rapport is dat het verminderen van de CO2-uitstoot, zoals vastgelegd in afspraken van Parijs, urgenter is dan ooit. De doelstelling van deze afspraken is de temperatuurstijging te beperken tot maximaal 2 oC in 2100. De wetenschappers verwachten dat bij voortzetting van de huidige CO2-toename de temperatuurstijging in 2050 ruim 2 oC en in 2100 ruim 4 oC bedraagt ten opzichte van de periode voor 1900. Het uitvoeren van de afgesproken CO2-beperkende maatregelen is de enige manier om de opwarming en bijbehorende klimaatverandering te beheersen en te voorkomen dat aanpassen aan klimaatverandering een steeds grotere en daarmee steeds duurder en ingrijpender wordt. Deltacommissaris Peter Glas: "Effectieve klimaatadaptatie is voor een laaggelegen land als Nederland onmisbaar, maar kan op termijn alleen succes hebben als deze gekoppeld is aan een effectieve wereldwijde beperking van de opwarming van de aarde."
Over IPCC
Het IPCC brengt eens in de circa 7 jaar een nieuw rapport uit met een overzicht van de wetenschappelijke literatuur over de opwarming van de aarde, de gevolgen voor het klimaat en de mogelijke maatregelen om deze gevolgen te beperken of te voorkomen (adaptatie). De rapportage van maandag 9 augustus is opgesteld door Werkgroep 1 en bevat de nieuwste inzichten over de opwarming van de aarde en de doorwerking daarvan op het klimaat en extreem weer; de rapportage over de mogelijke adaptatiemaatregelen en de syntheserapportage verschijnen in 2022.