DP Rijn en IRM | Even bijpraten met Jan Willem Kamerman

De IRM-trein rijdt. Ondanks de coronacrisis. Natuurlijk, ook wij hebben pas op de plaats gemaakt. Niet alle collega’s kunnen even productief zijn als anders. Ieder om zijn of haar eigen redenen. Ook het niet kunnen samenkomen vergt de nodige aanpassingen. Inmiddels zijn we heel bedreven geraakt in het online werken en videobellen, houden we de lijnen zo kort en blijven we voortgang boeken. Voor IRM is al een eerste online expertsessie georganiseerd en organiseren we schriftelijke reactierondes.

Kortom, we bouwen gestaag door aan het rivierengebied van de toekomst. Zoveel mogelijk samen met onze partners, belanghebbenden en kennisinstellingen. Als dat in deze uitzonderlijke periode onvoldoende mogelijk is maken we geen onomkeerbare keuzes en afwegingen totdat dat wel mogelijk is.

Reacties op de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD)

In december ‘praatte ik jullie voor het laatst bij’ over alle ontwikkelingen. We zijn nu vijf maanden verder en in die periode zijn er mooie resultaten geboekt. Zo is de Ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD, download) van 23 januari tot en met 19 februari 2020 ter inzage gelegd. In de NRD staat de scope van het project en beschrijven we welke milieueffecten we op welk detailniveau in beeld brengen en hoe het plan-m.e.r.-proces eruitziet. We verwerken de reacties op de NRD in een Nota van Antwoord en nemen deze mee bij het opstellen van het milieueffectrapport, waarvoor momenteel de aanbesteding loopt.

We hebben bij de terinzagelegging ook actief opgeroepen om kenbaar te maken hoe je betrokken wilt zijn bij de totstandkoming van het Programma onder de Omgevingswet (POW) voor IRM. Twee belangrijke signalen uit de ontvangen reacties zijn dat “alles wel erg snel gaat” en dat betrokkenen niet altijd de zekerheid voelen dat ze op de juiste momenten inbreng kunnen leveren. We nemen deze signalen natuurlijk serieus en hebben die dan ook meegenomen in onze participatiewerkwijze. Op die werkwijze kom ik later in dit artikel nog terug.

In april hebben we het advies van de Commissie m.e.r. op de NRD ontvangen. Om het milieubelang in het proces volwaardig mee te wegen adviseert de Commissie om de doelen voor het rivierengebied zoveel mogelijk te concretiseren. Ook moet duidelijk zijn hoe het programma zich verhoudt tot ander beleid dat invloed heeft op het rivierengebied.

Bouwproces IRM

De terinzagelegging van de NRD was de eerste stap in het gezamenlijke bouwproces om in twee jaar tot een POW te komen. Op 6 februari jl. gaven we tijdens de startbijeenkomst in Fort Lent het officiële startschot voor dit gezamenlijk bouwen aan IRM. Ruim 200 betrokkenen en vertegenwoordigers van belangengroeperingen en kennisinstellingen kwamen die dag bijeen om ideeën, wensen en verwachtingen uit te wisselen. Deze grote opkomst – ieder met zijn eigen achtergrond, belang en ervaring – leverde een waardevolle brede kijk op IRM op.

Wat waren we na dit startschot inderdaad graag samen gaan bouwen. Hoe het bouwproces voor IRM er op hoofdlijnen uitziet hebben we toegelicht in een factsheet die we 22 april jl. naar onze relaties stuurden. Een cruciaal onderdeel van het bouwproces zijn de integrale Bouwdagen. Voor deze Bouwdagen, die we twee of drie keer per jaar willen organiseren, nodigen we de hele IRM-community uit: onze partneroverheden, maatschappelijke organisaties en andere belangengroeperingen en kennisinstellingen. Op deze dagen komen alle lopende IRM-sporen bij elkaar en gaan we daarmee in samenhang aan de slag.

De eerste Bouwdagen voor Maas en Rijn waren al in voorbereiding en zouden in april plaatsvinden. Helaas zijn dergelijke grote, fysieke bijeenkomsten nu niet mogelijk. Het is denkbaar dat het kabinet of de partneroverheden besluiten dat grote groepsbijeenkomsten nog lange tijd niet mogelijk of wenselijk zijn. Voor dat scenario werken we een aantal alternatieven uit. Dat doen we in samenspraak met betrokkenen en belanghebbenden via bestaande (regionale) overlegstructuren met onze partneroverheden en maatschappelijke organisaties. Uitgangspunt blijft dat IRM met inbreng van partners en belangenvertegenwoordigers tot stand komt.

Online expertsessies Beeld op de Rivieren

Op dit moment bouwen we aan de in de factsheet toegelichte bouwstenen door tótdat we bij de vijfde bouwfase van de Bouwdagen zijn aangekomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Beeld op de Rivieren (BoR) waarvoor we per riviertraject online expertsessies organiseren. Hiervoor nodigen we deskundigen uit van partneroverheden, maatschappelijke organisaties, andere belangenvertegenwoordigers en/ of kennisinstellingen. Daarbij kan het gaan om inhoudelijke deskundigheid, maar ook om kennis van het gebied of bijvoorbeeld ervaring met integraal werken. De samenstelling van de groep verschilt per sessie. Deze online vorm van samen bouwen is relatief nieuw. Over circa twee maanden evalueren we dan ook of de gekozen opzet voor alle betrokkenen het gewenste resultaat geeft.

Deltaprogramma Rijn: 6-jaarlijkse herijking

Voor Deltaprogramma Rijn zijn we bezig met de 6-jaarlijkse herijking die landelijk wordt gecoördineerd. Door iedere zes jaar de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën opnieuw tegen het licht te houden kunnen we de koers op tijd bijstellen als dat nodig is. De belangrijkste koerswijziging voor het Deltaprogramma Rijn is het programma IRM.

De ontwikkelingen ten gevolge van klimaatverandering vragen een systeemgerichte aanpak op het niveau van het hele rivierengebied, dus zowel voor de Rijntakken als de Maas. De lage rivierafvoeren in 2018 en 2019 maken duidelijk dat ook de zoetwatervoorziening, droogte, bevaarbaarheid, bodemerosie en natuurdoelen aandacht vragen. Toekomstige maatregelen moeten niet op zichzelf staan, maar passen bij het gedrag van de rivier en doen recht aan de diverse rivierfuncties. Ze moeten onderdeel vormen van een logisch geheel en passen binnen het eindbeeld van de rivier. Om te komen tot een toekomstbestendig riviersysteem moeten we de huidige situatie dan ook eerst onderzoeken en analyseren.

We zijn op dit moment bezig met de 90% versie die tot stand is gekomen met inbreng van onder andere onze riviertaktrekkers en betrokken vertegenwoordigers van de projecten. Het zogeheten DP2021 wordt tijdens Prinsjesdag gepubliceerd.