Nederland moet beter worden voorbereid op extreme neerslag
Vergroot het bewustzijn dat ernstige wateroverlast ook in Nederland kan voorkomen. Geef mensen handelingsperspectief specifiek gericht op waar ze wonen. Kijk naar een groter gebied voor het treffen van maatregelen. Dit zijn drie van de aanbevelingen van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater, die was opgericht naar aanleiding van de Limburgse overstromingen in juli 2021.
Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) neemt alle aanbevelingen over en heeft het eindadvies ‘Voorkomen kan niet, voorbereiden wél’ naar de Tweede Kamer gestuurd.
"De overstromingen in Limburg hebben de grenzen van de maakbaarheid van het watersysteem aangetoond."
Minister Harbers: “Straten die blank staan, ondergelopen huizen en winkels: de beelden uit Limburg staan ons allemaal nog helder voor de geest. Onderzoeken laten steeds weer zien dat extreem weer vaker gaat voorkomen, de beleidstafel onderstreept dit. Ik vind dat Nederland zich hierop maximaal moet voorbereiden, zodat de risico’s en de schades zo klein mogelijk zijn. Daarom neem ik de aanbevelingen van de beleidstafel over, en zullen we die samen met de betrokken overheden gaan uitvoeren.”
Deltacommissaris Peter Glas: “De overstromingen in Limburg hebben de grenzen van de maakbaarheid van het watersysteem aangetoond. We kunnen overlast bij dit soort weersextremen niet voorkomen. Dit vraagt niet alleen om meer waterbewustzijn, maar ook om aanpassing van de ruimtelijke inrichting zodat onze omgeving klimaatbestendiger wordt. We moeten daarbij ook over de grenzen tussen landen, regio’s en het hoofd- en regionaal watersysteem heen kijken.”
Bewustzijn: ernstige wateroverlast is ook mogelijk in Nederland
De beleidstafel heeft onderzocht hoe inwoners, bedrijven en overheden beter bewust kunnen worden dat extreem weer ook in Nederland kan gebeuren, met wateroverlast of overstromingen tot gevolg. De tafel raadt aan om de communicatie te specificeren per doelgroep en per situatie, dus bijvoorbeeld voor mensen die dicht bij een beek wonen of akkerbouwers die gewassen telen in de uitwaarden.
Waterschappen en gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering van deze aanbeveling. Het ministerie geeft ondersteuning, bijvoorbeeld via het platform Ons Water. Dit platform maakt een toolbox die per doelgroep handvatten geeft: waar loopt hun gebied tegenaan, hoe kunnen ze voorzorgsmaatregelen nemen en wat kunnen ze doen bij wateroverlast?
Het ministerie gaat onderzoeken of er een waterlabel kan worden toegevoegd bij de aankoop van een huis.
Daarnaast gaat het ministerie onderzoeken of er een waterlabel kan worden toegevoegd bij de aankoop van een huis. Dit is vergelijkbaar met het energielabel en zal meer informatie geven over hoe groot de risico’s voor een woning of gebouw zijn om te worden getroffen door wateroverlast of overstroming.
Tot slot werken Rijk en waterschappen aan betere informatie voor burgers en bedrijven, zodat zij een betere voorspelling krijgen hoe hoog het water komt, wat dat voor hen betekent en wat ze kunnen doen in geval van een noodsituatie. Zo werkt Rijkswaterstaat aan het beteren van informatiedeling naar veiligheidsregio’s, waterschappen en sectoren zoals scheepvaart en drinkwaterbedrijven. Door die betere informatiedeling kunnen veiligheidsregio’s burgers beter informeren in geval van een crisis.
Over eigen grenzen kijken
Daarnaast concludeert de beleidstafel dat extreme neerslag in zo’n groot gebied kan vallen, dat er buiten de bestaande grenzen moet worden gekeken. Dat geldt voor landsgrenzen, maar ook Nederlandse provincies en waterschappen moeten buiten de eigen grenzen kijken om de risico’s voor wateroverlast en overstromingen in beeld te krijgen.
Deze overheden gaan nu samen onderzoeken waar de kwetsbare plekken in een gebied zijn. Daarna kijken Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten (de Deltaprogramma partners) welke aanvullende maatregelen nodig zijn.
Rekening houden met water
Op 25 november stuurden minister Harbers en staatssecretaris Heijnen tientallen ruimtelijke keuzes naar de Tweede Kamer, waarmee water en bodem een grotere rol krijgen bij de inrichting van Nederland. Aan enkele adviezen van de beleidstafel is toen al een eerste invulling gegeven, zoals het verbeteren van de sponswerking en het klimaatbestendig herbouwen.