Minister en deltacommissaris bezoeken Dordrecht en Rotterdam

Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft op woensdag 31 augustus samen met deltacommissaris Wim Kuijken een werkbezoek gebracht aan Dordrecht en Rotterdam.

Het bezoek aan Dordrecht, aan het begin van de middag, was in het kader van het Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden, met de nadruk op de relatie tussen waterveiligheid en ruimtelijke ordening. Eén van de portefeuilles van de minister is Ruimte, die raakvlakken heeft met waterveiligheid en dus onlosmakelijk is verbonden met het Deltaprogramma. Schultz van Haegen en Kuijken waren op uitnodiging van burgemeester Arno Brok in Dordrecht.

Goede communicatie

Op het eiland van Dordrecht kregen de minister en de deltacommissaris een toelichting van Ellen Kelder. Zij was projectleider van het Urban Flood Management-project (is inmiddels afgesloten) en leidt nu MARE, Managing Adaptive REsponses to changing flood risk. Zij presenteerde de Pilot Meerlaagse veiligheid. Meerlaagse veiligheid betekent dat we niet meer dan alleen de dijken ophogen; meerlaagse veiligheid richt zich op bescherming tegen het water, op een duurzame verbetering van de ruimtelijke inrichting én op de beperking van maatschappelijke ontwrichting bij een onverhoopte calamiteit – bijvoorbeeld in de vorm van verzekering, maar ook evacuatie en goede communicatie (crisismanagement). 

Vergroot afbeelding Burgemeester Arno Brok (midden) heette minister Schultz van Haegen (l.) en deltacommissaris Wim Kuijken (r.) welkom in Dordrecht.
Burgemeester Arno Brok (midden) heette minister Schultz van Haegen (l.) en deltacommissaris Wim Kuijken (r.) welkom in Dordrecht.

Veel ervaring

Vervolgens liet stedenbouwkundige Edwin van Son de minister en de deltacommissaris zien hoe de ruimtelijke inrichting en ruimtelijke kwaliteit ondersteuning kunnen bieden aan waterveiligheid. Dordrecht heeft al eeuwenlang ervaring met bouwen in buitendijks gebied en de overstromingsrisico's die daarbij horen. Zo werden bijvoorbeeld sommige straten verhoogd aangelegd, wat al blijkt uit de straatnaam Hoge Nieuwstraat. Naast de toegepaste fysieke slimme maatregelen, zoals de woonverdieping een meter boven maaiveld, behoren ook communicatieve maatregelen richting burger bij het Dordtse waterbeleid.

Evacuatieroute

Aansluitend maakte de minister, vergezeld door de deltacommissaris, wethouder Piet Sleeking van ruimtelijke ordening, milieu en binnenstad en wethouder Jasper Mos van economische zaken, verkeer en vervoer en cultuur, een rondwandeling door het historisch havengebied van Dordrecht. Verschillende maatwerkoplossingen werden bekeken, zoals woningen in het water met waterdichte gevels en laaggelegen kades. Die kunnen weer als inspiratie dienen voor de verdere ontwikkeling van de Stadswerven, een nieuw gebied dichtbij de Dordtse binnenstad. In Dordrecht zetten ze meerlaagse veiligheid nu al in: volgende maand begint daar de aanleg van een verhoogde weg die als evacuatieroute kan dienen. 

Vergroot afbeelding De minister en de deltacommissaris tijdens de rondleiding door de stad. Links naast de minister wethouder Piet Sleeking.
De minister en de deltacommissaris tijdens de rondleiding door de stad. Links naast de minister wethouder Piet Sleeking.

Rotterdam

Tot slot vertrokken de minister met de deltacommissaris naar Rotterdam, waar de Stadshavens werden bezocht. Anders dan het project Stadswerven in Dordrecht is Stadshavens in Rotterdam (over 20 à 40 jaar moet dit project gerealiseerd zijn) een voorbeeld van stedelijk bouwen buitendijks en dus relevant voor het deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden.

VOICE-OVER: Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft op 31 augustus een werkbezoek gebracht aan Dordrecht. 
Ze deed dit samen met de regeringscommissaris voor het Deltaprogramma Wim Kuijken. 
MINISTER SCHULTZ VAN HAEGEN: Ik geloof heel erg in het toch op een natuurlijke manier omgaan met water in plaats van het kunstmatig buiten de deur houden en dat je daar uiteindelijk ook een mooier en aantrekkelijker woonmilieu mee kunt realiseren. 
VOICE-OVER: Het werkbezoek stond in het teken van de relatie tussen meerlaags veiligheid en ruimtelijke ordening. 
DELTACOMMISSARIS KUIJKEN: Ruimte en water zijn steeds meer verbonden. 
Op het ministerie zie je dat beide Directoraten-generaal in elkaar gesmolten zijn en dat is eigenlijk ook wat je in de praktijk ziet. 
Je kunt eigenlijk niet meer ruimte en water los van elkaar zien. 
En als je water dus beschouwt in je ruimtelijke inrichting dan kun je de kwaliteit van je ruimte dus enorm verbeteren. 
VOICE-OVER: Meerlaags veiligheid gaat verder dan alleen het ophogen van de dijken. 
Het biedt ook een duurzame ruimtelijke inrichting. 
STEDENBOUWKUNDIGE VAN SON: dat je altijd het contact met het water blijft houden en dat het gewoon heel dichtbij is. 
VOICE-OVER: De duurzame ruimtelijke ontwikkeling is goed te zien tijdens een van de wandelingen door het historisch havengebied van Dordrecht. 
STEDENBOUWKUNDIGE VAN SON: Het gebied stadsheuvel ziet u hier achter ons waarbij het wantij het centrale deel is van het hele plangebied. 
Het water is eigenlijk het centrum van de stad. 
En in dit gebied komt een hoogstedelijk woonmilieu. 
Er is heel veel diversiteit aan verschillende functies. 
Maar het bijzondere is nu juist dat we met het hele gebied het water opzoeken. 
We gaan niet heel hoog boven het water zitten maar juist het water moet beleefbaar zijn, moet aantrekkelijk zijn want dat vormt de kwaliteit van het gebied stadswerven. 
Daarvoor zullen delen van de openbare ruimte dagelijks overstroombaar gemaakt worden zodat eigenlijk op het meest centrale punt in stadswerven waar de koppeling gemaakt wordt met onze historische binnenstad daar komt een plein te liggen dat dagelijks kan onderstromen zodat je ook de getijdenwerking die hier nog steeds aanwezig is echt maximaal kan beleven. 
DELTACOMMISSARIS KUIJKEN: Dus dan bouw je op een manier er zijn meer voorbeelden, Hamburg is ook een mooi voorbeeld daar ben ik ook geweest, waarbij je de stadsontwikkeling plaatst in zeg maar de ontwikkeling van veiligheid en water. 
Het is dus niet meer alleen maar het water buiten de dijken houden en dus een hele hoge norm hanteren maar wel zorgen dat je preventief goed beschermd bent. 
Maar als het dan een keer overstroomt dat je dat dan gecontroleerd doet. 
STEDENBOUWKUNDIGE VAN SON: Het water moet niet altijd gezien worden als gevaar maar juist als een van de kwaliteiten waar we hier mee te maken hebben in de regio Drechtstad. 
En dat willen we eigenlijk zo dicht mogelijk naar de bewoners toehalen om die kwaliteit eigenlijk dagelijks te beleven. 
En die enkele keer dat het heel gevaarlijk wordt moet je erop voorbereid zijn. 
En die beide elementen zitten in het plan verweven met de stadswerven.

[DOOR ELKAAR PRATEN]

DELTACOMMISSARIS KUIJKEN: Ik ben hier voor de tweede keer en ik ben opnieuw, in dit geval dan met de minister samen heel erg onder de indruk geraakt van de manier waarop Dordrecht, het eiland van Dordrecht de veiligheid niet alleen benadert met keringen en dijken maar ook de stadsontwikkeling en de manier waarop ze de ruimte inrichten daarbij betrekken. 
Dus je veiligheid vinden niet alleen door dijken maar ook door je inrichting van je ruimte en zelfs de evacuatieplannen die er zijn. 
VOICE-OVER: Na het bezoek aan Dordrecht gingen de minister en de Deltacommissaris naar Rotterdam om het project Stadshavens te bekijken.

(Het Nederlandse wapenschild op een blauwe achtergrond. Beeldtekst: Dit was een productie van de Rijksoverheid.)