Advies Deltacommissaris: houd vast aan waterveiligheidsnorm Maasvallei
Het is gewenst om de waterveiligheidsnormen voor de Limburgse Maasvallei die in het Deltaprogramma 2015 zijn vastgesteld, ongemoeid te laten. Limburg verdient net als de rest van Nederland een goede bescherming tegen overstromingen. Wel is het belangrijk dat het waterschap, gemeenten, provincie en Rijkwaterstaat er in overleg met bewoners voor zorgen dat de impact van de keringen langs de Maas zo gering mogelijk is en waar nodig slimme en innovatieve oplossingen zoeken om ze zo goed mogelijk in te passen.
Tot deze conclusie komt Deltacommissaris Peter Glas in zijn advies aan minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat en de Stuurgroep Deltaprogramma Maas waarin de samenwerkende partijen voor de opgaven uit het Deltaprogramma langs de Maas vertegenwoordigd zijn. “Veiligheid en een goede bescherming van alle Nederlanders, ook in Limburg, staat voorop. Vanuit het algemeen belang in Limburg en ook met het oog op de klimaatverandering is het belangrijk dat we de normen handhaven op het huidige niveau en geen status aparte voor Limburg creëren. Ik kan me de zorgen voorstellen van mensen die in de buurt van de Maas wonen. De keringen zijn in veel gevallen een forse ingreep. Daarom is het ontzettend belangrijk dat de uitvoerders van maatregelen in Limburg in overleg blijven treden met de bewoners om tot goede oplossingen te komen.”
Veiligheid voorop
Voor de meeste keringen in Limburg is de waterveiligheidsnorm vastgesteld op 1:100, wat betekent dat de primaire kering zo hoog en sterk moet zijn dat de kans dat deze bezwijkt niet groter is dan 1 x per 100 jaar. De normen van de Limburgse keringen behoren daarmee tot het laagste niveau binnen het wettelijk stelsel van primaire keringen. In totaal zijn er in Limburg nu 45 dijktrajecten met een totale lengte van 185 km. De komende decennia worden de nodige keringen versterkt en nieuwe dijktrajecten aangelegd zodat de mensen in Limburg uiterlijk in 2050 voldoende beschermd zijn en veilig in de Maasvallei kunnen wonen en werken.
De waterveiligheidsnormen voor Nederland zijn in 2017 in de wet verankerd. Aanleiding voor de adviesaanvraag aan de Deltacommissaris was de vraag vanuit de provincie Limburg in 2018 of vanwege de kosten en impact van de keringen in Limburg de waterveiligheidsnormen niet aangepast kunnen worden. Het advies volgt na een technisch onderzoek waaruit naar voren kwam dat er, gezien de te verwachten geringe schade bij een overstroming, voor 22 dijktrajecten in Limburg een heroverweging van de vastgestelde waterveiligheidsnorm zou kunnen plaatsvinden.
De Deltacommissaris heeft voor zijn advies de verschillende opties voor een aanpassing van de huidige waterveiligheidsnormen onderzocht en onder meer in beeld gebracht wat de financiële, bestuurlijke, ruimtelijke en juridische consequenties bij deze perspectieven zijn. Op basis daarvan concludeert de Deltacommissaris dat de optie waarbij wordt vastgehouden aan de huidige norm de beste is, zeker gezien de mogelijkheden voor maatwerk binnen de wettelijke regels. De praktijk heeft laten zien dat er mogelijkheden zijn om een dijk minder ingrijpend te ontwerpen en er zijn interessante innovaties die voor meer draagvlak zorgen, zoals de glazen kering bij Neer en de zelfsluitende kering bij Steyl.
Normverlaging onwenselijk
Het is volgens de Deltacommissaris onwenselijk om de norm te verlagen. In Limburg zou de statistische kans op een overstroming dan 1x in de 30 jaar worden, in plaats van 1x in de 100 jaar.
Een lagere normklasse betekent volgens de Deltacommissaris niet dat de keringen aanzienlijk minder zullen ingrijpen in het Limburgse landschap, of dat Limburg daarmee veel kosten zal kunnen besparen. Voor de Deltacommissaris speelt het oordeel van de betrokken Veiligheidsregio’s een belangrijke rol. Zij hebben aangegeven dat het bij een verlaging van de norm zeer moeilijk is om te voldoen aan de dan hogere eisen voor evacuatie van de bewoners. Ook kan een lagere normklasse gevolgen hebben voor de mogelijkheden om achter de keringen langs de Maas nieuwe ontwikkeling toe te staan. Over het vervallen van de status rivierbed als er sprake is van een veilige dijk conform de huidige norm zijn recent afspraken gemaakt.
Het advies dat de Deltacommissaris nu heeft gegeven is een bouwsteen voor de wettelijke evaluatie van de waterveiligheidsnormen in Nederland. Die evaluatie vindt plaats in 2024.