Zuidwestelijke Delta
In de Zuidwestelijke Delta monden de Rijn, de Maas en de Schelde uit in zee. Na de overstromingsramp van 1953 brachten de Deltawerken de waterveiligheid in dit gebied weer op orde. De dammen en stormvloedkeringen hebben de kustlijn sterk verkort. Hierdoor zijn verschillende waterbekkens ontstaan: zoet en zout, met en zonder getij. Het gebied kent een aantal complexe opgaven op het gebied van veiligheid, zoetwater en ruimtelijke inrichting. Deze opgaven zijn deels het gevolg van klimaatverandering. Daarom is voor dit gebied een voorkeursstrategie opgesteld binnen het nationaal Deltaprogramma.
De uitvoering van de voorkeursstrategie verloopt volgens planning. Er is een grote bestuurlijke ambitie en de afgelopen decennia zijn ervaringen opgedaan in pilots en living labs. Per deelgebied ligt op de korte termijn een overzichtelijke opgave. Ook is een netwerk opgebouwd dat is gericht op samenwerking. De komende vijf tot tien jaar vindt opschaling plaats: conceptuele denkrichtingen worden praktisch ingevuld op lokaal niveau.
Opgaven
De Deltawerken veroorzaken nieuwe problemen: erosie van buitendijkse gebieden en problemen met de water- en bodemkwaliteit. Nagenoeg elk jaar is sprake van overmatige groei van blauwalgen in het zoete Volkerak-Zoommeer. Dat komt door te grote voedselrijkdom en te weinig doorspoeling. Ook de Binnenschelde en het Markiezaatsmeer, geïsoleerd door de Deltawerken, kennen jaarlijks terugkerende waterkwaliteitsproblemen. De bodem van het Grevelingenmeer is in de diepere delen zuurstofloos door te weinig doorstroming. Door erosie gaat steeds zand verloren van de zandplaten in de Oosterschelde (‘zandhonger’ van de geulen).
De zuurstofloosheid in de zomer in het Veerse Meer breidt zich uit naar ondieper water. In de zomers van 2019 en 2020 zorgde dat voor massale vissterfte. Recreanten krijgen in de zomer te maken met overlast door wieren en kruiskwallen. Tot nu toe worden ondanks genomen maatregelen de natuurdoelstellingen van Kaderrichtlijn Water en Natura 2000 voor het Veerse Meer en de andere grote wateren in de Zuidwestelijke Delta niet gehaald.
Deze problemen hebben negatieve effecten op de duurzame ontwikkeling van de regionale economie. Daarnaast dreigen vraag en aanbod van zoetwater uit de pas te lopen door de gevolgen van klimaatverandering, onder meer door toenemende droogte in het groeiseizoen en verzilting. Zeespiegelstijging zorgt op termijn voor nieuwe risico’s op het gebied van waterveiligheid. Deze risico’s worden uitgebreid verkend in het Kennisprogramma Zeespiegelstijging.
Voorkeursstrategie
Als onderdeel van het nationaal Deltaprogramma is een integrale voorkeursstrategie opgesteld voor de Zuidwestelijke Delta. Deze strategie omschrijft doelen en maatregelen voor het handhaven van de waterveiligheid, het goed ecologisch functioneren en de gebruiksfuncties in het gebied. Voor het onderdeel zoetwater is in 2021 een aanvulling opgesteld op het lopende uitvoeringsprogramma Zoetwater. De aanvulling bestaat uit nieuwe en aanvullende maatregelen.